Pllaka dentare është një nga problemet më të zakonshme që prek shëndetin oral dhe shpesh nënvlerësohet nga shumë njerëz. Ajo është një shtresë e hollë bakteriale që formohet mbi dhëmbë pas ngrënies apo pirjes, sidomos kur higjiena orale nuk është e mjaftueshme. Në dukje e padëmshme, pllaka dentare mund të shkaktojë probleme serioze për shëndetin oral dhe madje edhe për shëndetin e përgjithshëm nëse nuk trajtohet në kohë. Në këtë artikull do të analizojmë shkaqet e formimit të saj, pasojat që mund të ketë, mënyrat më të mira për ta parandaluar dhe rëndësinë e kujdesit të përditshëm.
Çfarë është pllaka dentare
Pllaka dentare është një biofilm ngjitës i përbërë nga baktere, mbetje ushqimore dhe pështymë që formohet mbi sipërfaqen e dhëmbëve. Kjo shtresë mund të krijohet vetëm disa orë pas larjes së dhëmbëve dhe me kalimin e kohës forcohet duke u kthyer në gurëz dentar (tartar). Kur ndodh kjo, pllaka nuk mund të hiqet vetëm me furçë dhe kërkon trajtim profesional nga dentisti.
Shkaqet kryesore të formimit të pllakës
- Mungesa e higjienës orale – larja jo e rregullt e dhëmbëve dhe mos përdorimi i fillit dentar
- Konsumi i lartë i sheqernave dhe karbohidrateve – këto ushqejnë bakteret që formojnë pllakën
- Pështyma e reduktuar – goja e thatë lehtëson formimin e pllakës
- Duhani dhe pijet alkoolike – krijojnë kushte që favorizojnë mbledhjen e bakterieve
- Mosndërrimi i rregullt i furçës së dhëmbëve – furçat e vjetra nuk pastrojnë siç duhet
Rreziku i pllakës dentare për shëndetin oral
Pllaka dentare nuk është thjesht një problem estetik. Ajo është shkaktari kryesor i shumë sëmundjeve orale që mund të përkeqësohen me kohën.
Kariesi dentar
Bakteret në pllakë prodhojnë acide që dëmtojnë smaltin e dhëmbëve, duke çuar në krijimin e kaviteteve. Nëse nuk trajtohen në kohë, këto kavitete mund të shkaktojnë dhimbje, infeksione dhe nevojë për trajtime të kushtueshme.
Gingiviti dhe periodontiti
Pllaka që grumbullohet në vijën e mishrave shkakton inflamacion, i njohur si gingivit. Nëse nuk trajtohet, kjo gjendje mund të përparojë në periodontit, një sëmundje serioze që dëmton kockën mbështetëse të dhëmbëve dhe mund të çojë në humbjen e tyre.
Erë e keqe e gojës
Bakteret e pllakës prodhojnë komponime të squfurit që shkaktojnë erë të pakëndshme, duke ndikuar negativisht në vetëbesimin dhe jetën sociale.
Ndikimi tek dhëmbët dhe mishrat e ndjeshëm
Pllaka e pamenaxhuar mund të shkaktojë ndjeshmëri të lartë në dhëmbë, sidomos gjatë konsumit të ushqimeve të nxehta ose të ftohta, si dhe gjakosje të mishrave gjatë larjes.
Lidhja e pllakës dentare me shëndetin e përgjithshëm
Shëndeti oral dhe ai i përgjithshëm janë të lidhur ngushtë. Studime të shumta kanë treguar se pllaka dentare dhe sëmundjet e mishrave lidhen me probleme serioze shëndetësore.
Problemet kardiovaskulare
Bakteret nga pllaka mund të hyjnë në qarkullimin e gjakut dhe të kontribuojnë në zhvillimin e sëmundjeve të zemrës, si arteroskleroza dhe goditjet kardiake.
Diabeti
Personat me diabet janë më të prirur të kenë probleme me mishrat e dhëmbëve, dhe pllaka e tepërt mund ta përkeqësojë kontrollin e nivelit të sheqerit në gjak.
Komplikime gjatë shtatzënisë
Gratë shtatzëna që vuajnë nga sëmundjet e mishrave kanë rrezik më të lartë për lindje të parakohshme ose peshë të ulët të bebes në lindje.
Infeksione të rënda
Në raste të rralla, bakteret nga pllaka mund të çojnë në infeksione të rënda, sidomos tek personat me imunitet të dobët.
Si ta parandaloni formimin e pllakës dentare
Parandalimi është gjithmonë më i lehtë dhe më pak i kushtueshëm se trajtimi. Me disa zakone të thjeshta të përditshme mund të reduktoni ndjeshëm formimin e pllakës.
Larja e dhëmbëve dy herë në ditë
Përdorni një furçë dhëmbësh me cilësi të mirë dhe pastë me fluor për të larguar bakteret dhe mbetjet ushqimore.
Përdorimi i fillit dentar
Fillit dentar largon mbetjet midis dhëmbëve, aty ku furça nuk mund të arrijë, duke parandaluar grumbullimin e pllakës.
Shpëlarja e gojës
Përdorimi i lëngjeve antibakteriale për shpëlarjen e gojës ndihmon në reduktimin e baktereve dhe mbajtjen e gojës së freskët.
Dieta e shëndetshme
Kufizoni sheqernat dhe ushqimet e përpunuara, dhe konsumoni më shumë fruta, perime dhe ujë për të mbajtur pështymën aktive dhe dhëmbët të shëndetshëm.
Vizitat tek dentisti
Kontrollet periodike tek dentisti (të paktën dy herë në vit) janë të domosdoshme për heqjen profesionale të pllakës dhe gurëzave.
Gabimet e zakonshme që favorizojnë pllakën dentare
- Larja e dhëmbëve vetëm një herë në ditë
- Mos përdorimi i fillit dentar
- Përdorimi i furçave të vjetra dhe të konsumuar
- Shmangia e kontrolleve te dentisti
- Konsumi i tepruar i pijeve të gazuara dhe ushqimeve të ëmbla
Kujdesi i përditshëm që bën diferencën
Kujdesi i rregullt dhe i kujdesshëm i dhëmbëve është çelësi për të mbajtur pllakën nën kontroll. Përfshirja e zakoneve të shëndetshme në rutinën tuaj të përditshme nuk mbron vetëm dhëmbët dhe mishrat, por edhe shëndetin e përgjithshëm.
Mesazh për një buzëqeshje të shëndetshme
Pllaka dentare nuk është thjesht një problem i vogël, por një sinjal që tregon nevojën për kujdes më të mirë ndaj shëndetit oral. Me higjienë të përditshme, vizita te dentisti dhe ushqyerje të ekuilibruar, mund të shmangni problemet serioze dhe të ruani buzëqeshjen tuaj të shëndetshme dhe të bukur për shumë vite.